Za nami 23. Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki

Za nami 23. Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki. Gospodarzem festiwalu była Kortosfera, czyli Centrum Popularyzacji Nauki i Innowacji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W czwartek oraz piątek to miejsce odwiedziło nawet kilkanaście tysięcy osób! Na sobotę zaplanowano natomiast wiele atrakcji w Galerii Warmińskiej. A wszystko pod wspólnym hasłem: „JedzMy Wiedzę”.

23. Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki rozpoczęły się w czwartek 25 września. Co wtedy działo się w Kortowie? Relację znajdziecie na naszej stronie. Byliśmy w kilku laboratoriach, w Kortosferze, ale także w Centrum Konferencyjnym UWM, gdzie krakowski teatr Kultureska zaprezentował spektakl teatralny pt. „Granie na straganie”. Obejrzało go ponad tysiąc osób!

W czwartek, a także w piątek, sporo działo się również na poszczególnych wydziałach Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Na Wydziale Bioinżynierii Zwierząt (a konkretnie w Katedrze Genetyki Zwierząt) odbyły się interesujące warsztaty dla nieco starszych uczniów (powyżej 16. roku życia) pt. „Poznaj tajemnice zapisane w swoich genach”, na których uczestnicy samodzielnie mieli okazję wykonać test genetyczny.

Stosujemy pewien podstęp, który nazywa się uproszczoną procedurą izolacji materiału genetycznego, przypominającą procedurę, którą musimy przejść, zapisując się do bazy dawców szpiku. Uczestnicy zdrapują sobie szczoteczką komórki nabłonka, przekładają pobrany materiał do probówki ze specjalnym płynem, ogrzewają przez dziesięć minut i w ten sposób udaje się uzyskać materiał genetyczny do prostych, jedno- lub dwugenowych testów. W warsztatach biorą udział uczniowie szkół średnich, więc w przeciwieństwie do studentów, nie muszą przygotowywać np. mieszanki odczynników – tę mają już gotową i muszą tylko wstawić materiał do aparatu, który samodzielnie wykona analizę”

– wyjaśniał dr Kamil Oleński, który współprowadził warsztaty, a prof. Paweł Brym dodał:

Uczniowie wykonują dwa typy testów i za każdym z nich kryją się dwie tajemnice: jedną kolokwialnie nazywamy „czy jesteś w stanie zarazić się wirusem HIV”, a druga to „czy masz gen skłonności do uzależnień”. I jak się można domyślać, reakcje uczniów różnią się od wyniku (śmiech).

Obaj panowie zapewnili, że wyniki były utrzymywane w tajemnicy przed grupą, więc każdy uczestnik mógł zdecydować, czy chce podzielić się rezultatem z kolegami.

Wydział Nauk Technicznych sprawił prawdziwą ucztę miłośnikom nauki i techniki. Odbywały się pokazy druku 3D, a także eksperymenty z elektrycznością i reakcjami chemicznymi. Warsztaty zatytułowane „Fabryka pomysłów” poprowadziła Karolina Łabanowska, absolwentka dwóch kierunków na WNT, studentka trzeciego kierunku (inżynieria w logistyce) i doktorantka. Można było zanurzyć się na nich w świecie nowoczesnych technologii wytwarzania – zobaczyć, jak działa druk 3D w technologiach FDM i SLA, jak precyzyjnie graweruje laser oraz jak można tworzyć przestrzenne formy przy użyciu długopisu 3D.

Wygrawerowane detale malowaliśmy za pomocą farbek akrylowych, a wydrukowane na drukarce zawieszki – lakierami. Dzieci były bardzo zaciekawione i mówiły, że są to najlepsze warsztaty, na jakich były”

– przyznaje doktorantka Karolina Łabanowska.

Tegoroczna edycja festiwalu obfitowała także w spotkania z popularyzatorami nauki. W czwartek rozmawialiśmy z drem inż. Konradem Skotnickim, znanym jako doktor_z_tiktoka. W piątek Kortosfera gościła natomiast Adama Ogrodnego, który w serwisie YouTube i na TikToku prowadzi kanał „Żółty fotel”. Jego wykład odbył się przy Wahadle Foucault i nosił tytuł „Psychologia smaku. Jak mózg przyprawia rzeczywistość?”

Mówiłem o tym, że smak jest tylko interpretacją rzeczywistości, a nie rzeczywistością samą w sobie. Za to, co czujemy, jedząc czy pijąc, nie odpowiadają tylko kubki smakowe, ale cała gama zmysłów, która konsumuje razem z nami”

– mówił w rozmowie z „Wiadomościami Uniwersyteckimi” Adam Ogrodny i dodawał, że temat wystąpienia przyszedł do niego spontanicznie.

Dowiedziałem się, że tematem przewodnim tegorocznych Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki jest odżywianie i tak jakoś wpadłem na ten pomysł. A prawda jest taka, że już kiedyś chciałem zgłębić ten temat, więc to był znakomity pretekst.”

Adam studiował logistykę i analizę big data, ale, jak przyznaje, nie chciał związać się z tymi zawodami.

Droga do tego, co robię była długa i wyboista (śmiech). Odkryłem, że chodziłem na zajęcia z ciekawości, a nie dlatego, że chciałbym uprawiać zawód związany z kierunkami, które studiowałem. Pomyślałem zatem, że będę eksplorował świat tak, jak lubię i opowiadał o nim innym. Lubię to robić, wykorzystując różne sposoby i staram się zarażać tym swoich odbiorców. Bardzo lubię popularyzować naukę.”

Gość ODNiS opowiadał również, dlaczego postanowił publikować zarówno na YouTube, jak i TikToku.

Zdecydowałem się publikować na tych dwóch kanałach, bo są różne, korzystają z innych form, a, co za tym idzie, treści można przekazywać w różny sposób. Zaczynałem od YouTube’a i prawda jest taka, że można tam powiedzieć więcej, ale w przypadku TikToka jesteśmy w stanie dotrzeć do zupełnie innych odbiorców i zrobić to dużo szybciej”

– dodał na zakończenie Adam Ogrodny.

Drugiego dnia festiwalu nauki i sztuki również nie zabrakło teatralnych doznań. Tym razem zapewnił je teatr lalek Igraszka z Warszawy, który na Wydziale Humanistycznym zaprezentował spektakl pt. „Magiczny miód”.

Ta bajka oprócz walorów artystycznych, posiada również warstwę edukacyjną w zakresie ekologii i zdrowia. Poruszamy problem dotyczący zanieczyszczenia lasów czy kwestii zdrowego odżywiania. A po spektaklu, z racji tego, że teatr lalek jest już dzisiaj coraz rzadszą formą rozrywki, pokazywaliśmy dzieciom lalki z bliska – mogły je dotknąć i poruszać nimi”

– opowiada Paweł Kołodziejski z teatru Igraszka i dodaje, że olsztyńska publiczność była bardzo wdzięczna, a spektakle teatralne jako element Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki sprawdzają się bardzo dobrze.

Atmosfera była dobra, dzieci reagowały w odpowiednich momentach i w odpowiedni sposób. Np. gdy syknął wąż, to się przestraszyły, wydając z siebie charakterystyczny dźwięk, a gdy wychodziliśmy zza parawanu z lalkami, to zwłaszcza na twarzach tych najmłodszych malowało się zdziwienie, że jednak lalki same się nie ruszają (śmiech). Spektakl jako jedna z atrakcji tego festiwalu nauki zdecydowanie się broni. Bardzo fajnie nam się występowało.”

Po dwóch intensywnych i niezwykle ciekawych dniach w kampusie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki  w sobotę przeniosły się do Galerii Warmińskiej. Na wszystkich, którzy w tym miejscu celowo lub przypadkowo pojawili się na olsztyńskim festiwalu nauki, czekały atrakcje przygotowane przez Centrum Popularyzacji Nauki i Innowacji „Kortosfera” (warsztaty, łaziki marsjańskie, wystawa mobilna), a także warsztaty prowadzone przez naukowców UWM, pokazy i warsztaty taneczne, pokazy fizyczne i chemiczne oraz spotkanie z Aleksandrą i Piotrem Stanisławskimi, dziennikarzami naukowymi i autorami bloga popularnonaukowego Crazy Nauka. Publiczność porwali atrakcyjnym wystąpieniem pt. „Kiedyś to były czasy!” – o mitach związanych z dawnym jedzeniem i nostalgii, która często bywa złudna. Później byli do dyspozycji zainteresowanych kuluarowymi rozmowami czy zrobieniem popularnego selfie.

O tym, że paradoksalnie wszyscy mamy ochotę odłożyć na chwilę smartfony i wylogować się z sieci, świadczy fakt, że niezwykle dużym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty z robienia ekologicznych widokówek, które zaproponował Wydział Rolnictwa i Leśnictwa.

Każdy mógł przygotować spersonalizowaną pocztówkę, a potem wysłać ją do znajomych, czy zabrać ze sobą na pamiątkę. Robiliśmy je przy pomocy silikonowych i tradycyjnych stempli. Na pocztówkach znalazły się głównie wzory roślinne – na przykład rabaty z roślinami jadalnymi, które nawiązują do tematu przewodniego tegorocznych ODNiS”

– wyjaśniał dr inż. Mariusz Antolak z Katedry Architektury Krajobrazu. Ale to nie wszystko, co w sobotę mieli do zaoferowania kortowscy architekci krajobrazu.

Zaprezentowaliśmy również wystawę z europejskiej kampanii „Our food, our future”, którą Fundacja w Krajobrazie realizowała kilka lat temu, a której celem było zachęcanie do kupowania lokalnej żywności. Opowiadaliśmy również m.in. o jadalnych drzewach i owadach.”

Ciekawą ofertę przygotowała niezawodna Kortosfera, której stoiska goście odwiedzali już przed godziną 10:00, czyli zanim nastąpiło oficjalne rozpoczęcie. Najmłodsi z wielką ciekawością brali udział m.in. w eksperymentach chemicznych.

Przygotowaliśmy pakiet doświadczeń chemicznych związanych zarówno z odczynnikami pochodzącymi z żywności, którą jadamy na co dzień, jak również z tymi, które wytwarzamy w laboratorium. Najmłodsi uczestnicy mieli okazję wykonać reakcję redukcji utleniania w taki sposób, aby widoczne były barwne zmiany. Eksperymenty są rozbudowane, ale staramy się działać tak, by dzieci nie miały problemu ze zrozumieniem tego, co się dzieje”

– tłumaczyła Katarzyna Złotkowska, laborantka w Kortosferze.

Z kolei edukator Bartosz Bałdyga przyznał, że Kortosfera znacząco podniosła swoje umiejętności w prezentowaniu oferty poza swoją siedzibą. Wpływ na to miały m.in. wakacyjne akcje na trasie „Lata z Radiem i TVP” czy obecność na Olsztyn Green Festiwalu. Wszystko to składa się na wzrost rozpoznawalności kortowskiego centrum nauki.

Przez wszystkie trzy dni ODNiS było bardzo duże zainteresowanie tym, co zaproponowaliśmy. Odwiedziło nas zarówno sporo przypadkowych osób – klientów galerii, ale też ci, którzy już nas znają, chociażby z akcji wyjazdowych. W wakacje jeździliśmy po całej Polsce, więc myślę, że nasza marka jest coraz bardziej rozpoznawalna. Muszę przyznać, że te wszystkie doświadczenia sprawiły, że nasz zespół poprawił swoje umiejętności w pracy na zewnątrz oraz w kontaktach z szerokim gronem odbiorców”

– mówił Bartosz Bałdyga.

Rozmawialiśmy także z dziećmi, które odwiedziły w sobotę Galerię Warmińską i skorzystały z oferty przygotowanej przez Kortosferę. Posłuchajcie!

23. Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki przeszły do historii, a wielki finał w Galerii Warmińskiej dowiódł, że nauka i sztuka nie muszą zamykać się w laboratoriach czy teatralnych salach.

Myślę, że najlepszym dowodem na to, że ODNiS odnalazły się w galerii handlowej jest to, że odczynniki laboratoryjne skończyły się szybciej niż cała impreza. W sobotę odwiedzili nas mieszkańcy Olsztyna i regionu w różnym wieku, uprawiający różne zawody, często niemające nic wspólnego z nauką czy edukacją. To pokazuje, że taki format należy kontynuować w przyszłości”

– mówił Mateusz Pikuliński. Dyrektor Kortosfery przyznał, że strzałem w dziesiątkę okazało się zaproszenie popularyzatorów nauki znanych z przestrzeni internetowej.

Myślałem, że liczba osób, która w czwartek odwiedziła Kortowo, była bardzo duża, ale to, co wydarzyło się w piątek w Kortosferze, okolicach Biblioteki Uniwersyteckiej UWM i Centrum Konferencyjnego, przerosła nasze najśmielsze oczekiwania. Kortowo przemierzały rzesze uczniów w różnym wieku. Wydaje mi się, że program wzbogacony o znanych naukowych influencerów przyciągnął uwagę nieco starszej młodzieży i nie ukrywam, że na tym nam bardzo zależało.”

Mateusz Pikuliński zapytany o kolejną edycję festiwalu, odpowiedział.

Jesteśmy zmęczeni, ale bardzo zadowoleni. Mam nadzieję, że szybko się zregenerujemy i wkrótce wrócimy z nowymi propozycjami, a jeśli chodzi o Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki, to w przyszłym roku zamierzamy jeszcze rozszerzyć ich formułę. Chcemy dotrzeć do jak największej liczby mieszkańców Olsztyna i okolic. Dostrzegamy potrzebę wyjścia wydziałów na zewnątrz, czego niezbitym dowodem jest dzisiejszy dzień w Galerii Warmińskiej.”

Tegoroczne ODNiS odbyły się pod hasłem: „JedzMy Wiedzę”. Wydarzenie było okazją do interdyscyplinarnego spojrzenia na naukę i sztukę przez pryzmat żywienia, zdrowia, ekologii oraz innowacyjnych technologii. Program został podzielony na pięć paneli tematycznych: ziemia (nauki przyrodnicze, ekologia, geografia, zmiany klimatyczne, odnawialne źródła energii), zdrowie (żywienie, dietetyka, medycyna, sport i rekreacja), społeczeństwo (nauki społeczne, ekonomia, polityka, prawo, media i komunikacja), sztuka (teatr, film, muzyka, taniec, literatura, grafika, malarstwo), technologia (matematyka, informatyka, inżynieria, nauki techniczne, energetyka).

Relację przygotowali: Marta Wiśniewska, Daria Bruszewska-Przytuła i Piotr Szauer.