W Kortowie o rodzinie i pochodzeniu Mikołaja Kopernika

"Pochodzenie i krąg rodzinny Mikołaja Kopernika - w 550. rocznicę urodzin astronoma" - to tytuł wykładu, który na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie wygłosił prof. Krzysztof Mikulski z UMK w Toruniu. Była to kolejna odsłona cyklu "O historii wybitnie!".

 

Naukowiec z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu bada przeszłość twórcy heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego. W Kortowie podkreślał, że jeszcze do niedawna nie była ona znana równie dobrze jak dziś.

"Badania biograficzne i genealogiczne nad pochodzeniem Kopernika i pierwszymi latami jego życia, były prowadzone właściwie od połowy XIX wieku już w sposób profesjonalny. Ale de facto po takiej bardzo przełomowej pierwszej i wielkiej naukowej biografii Kopernika pióra Leopolda Prowe, te badania  nie posuwały się właściwie naprzód. Wszystko to, co zrobiono potem, to były insynuacje" - mówi prof. Krzysztof Mikulski. "Na dobrą sprawę badania, które ja podjąłem, są pierwszymi od czasu Prowego. Starałem się przeanalizować ten sam materiał źródłowy, ale poszerzając go o nowe przypuszczenia, nowe tezy, które postawiłem - m.in. dotyczące tożsamości rodziny Koperników i Kopersmedów z Nysy. Moim zdaniem to - na razie - wyjaśnia w sposób najbardziej racjonalny pochodzenie rodziny astronoma i jego przynależność do najwyższej warstwy kupieckiej."

Nysa, Kraków i Toruń - to trzy miasta, z którymi związany był ojciec Mikołaja Kopernika. Wybitny naukowiec urodził się w ostatnim z nich - 19 lutego 1473 roku. Studiował w Krakowie, Bolonii i Padwie. A dorosłe życie spędził głównie w Lidzbarku Warmińskim, Olsztynie i we Fromborku.

Mikołaj Kopernik stał się w XIX wieku przedmiotem ostrego sporu między Niemcami i Polakami o jego narodowość.  "W XV i XVI wieku nie funkcjonowała definicja narodowości, której my dziś używamy.  Mikołaj Kopernik był - można tak powiedzieć - obywatelem Królestwa Polskiego. Był wiernym poddanym kolejnych czterech królów z dynastii Jagiellonów. I mamy na to dowód, choćby w postaci słynnego listu, który napisał w Olsztynie do Zygmunta Starego (który zachował się dzięki temu, że przechwycili go Krzyżacy). A więc Mikołaj Kopernik był politycznym Polakiem. Tak to określam, bo język, którym się wówczas posługiwano, nie określał tożsamości - ani społecznej, ani narodowej. Tą przynależność określano poddaństwo i zamieszkanie na terenie danego państwa. Więc... Kopernik był Polakiem."

Trochę żartobliwie o naukowca toczy się również walka w kontekście tego, czy był bardziej z Torunia czy może z Olsztyna i Warmii. "Jest to spór trochę wydumany. Warmia - tak! Ale dlaczego Olsztyn? Są przynajmniej dwa miasta, które mają prawo do znacznie poważniejszych elementów związanych z Kopernikiem. Przede wszystkim Frombork - gdzie Kopernik żył najdłużej - i Lidzbark Warmiński. Uczuciowo był związany z Toruniem. Tak było przyjęte, że człowiek odnosił się do miejsca swojego urodzenia, bo traktował to jako swoją przynależność genealogiczną. W tytule De revolutionibus mamy odniesienie do jego pochodzenia z Torunia:  Nicolai Copernici Torinensis. Co nie umniejsza roli Warmii, z którą był niesłychanie związany."

Z prof. Krzysztofem Mikulskim spotkał się Piotr Szauer. Zapraszamy do wyłuchania rozmowy!

Instytut Historii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie planuje już kolejne spotkanie cyklu "O historii wybitnie". "W kwietniu planujemy porozmawiać o miłościach Mikołaja Kopernika. Ostatecznego terminu nie mamy jeszcze ustalonego" - mówi prof. Andrzej Korytko, który odpowiada także za przygotowanie olsztyńskiej części Światowego Kongresu Kopenikańskiego. Ten odbędzie się w dniach 21-24 czerwca. Posłuchajcie, o czym wówczas w Kortowie dyskutować będą naukowcy.

Zajrzycie też na stronę: rokkopernika.uwm.edu.pl